เป้าหมายของเราคือจุดเริ่มต้นของประเด็นที่เกี่ยวข้องกับระบบทุนนิยมที่จะตรวจสอบการปฏิบัติตามกฎการควบคุมอำนาจเหนือตัวมนุษย์ และรูปแบบการพัฒนาไปสู่การต่อสู้เพื่อความเป็นมนุษย์ของเหล่ากรรมาชีพ และเหล่าผู้ไร้สิทธิ์ไร้เสียงในสังคม

We aim to explore post-capitalism, post-imperialism, self-determination and progressive ecology, reshaping our understanding of proletarian and subaltern struggles in the fight for dignity. Decoding the neo-mandala; the semi-sakdina, the semi-capitalist & the semi-colonial.

Din Deng (ဒင်းဒန်) ကတော့ ထိုင်းနိုင့်ငံနှင့်အနီးတဝိုက်ဒေသတွင်းက ဘာသာပြန်ဆိုသူများ၊ စာရေးသူများနှင့် အတွေးအခေါ်ပညာရှင်များ နှင့် အတူဖွဲ့စည်းထားသော ဘက်မလိုက်သည့် စုပေါင်းရပ်ဝန်းတခုဖြစ်သည်။ဂုဏ်သိက္ခာရှိသည့် တော်လှန်တိုက်ပွဲများကို ပြန်လည်နားလည်စေဖို့ရာရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်သည်။

ลัทธิชาตินิยมกับการต่อต้านรัฐในประเทศไทย

ลัทธิชาตินิยมกับการต่อต้านรัฐในประเทศไทย

ปริมาณของความเป็นชาตินิยมรายวันที่เกิดขึ้นอย่างไม่หยุดหย่อนมีไว้เพื่อจุดประสงค์เดียว นั่นคือ เพื่อบังคับใช้อัตลักษณ์ความเป็นไทยและเชื่อมโยงสิ่งนี้เข้ากับรัฐ เพื่อให้ความเป็นไทย (being Thai) เป็นส่วนหนึ่งของรัฐชาติไทย อย่างไรก็ตาม แผนการใหญ่นี้ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างไม่มีปี่ไม่มีขลุ่ย อันที่จริงแล้ว มันคือการโต้กลับและโจมตีโดยตรงต่อประวัติศาสตร์อันยาวนานของการต่อต้านรัฐที่เกิดขึ้นในเขตแดนของประเทศไทยเอง

ค่าแรงในฐานะการต่อต้านงานบ้าน

ค่าแรงในฐานะการต่อต้านงานบ้าน

พวกเขาพูดว่ามันคือความรัก แต่พวกเราจะบอกว่ามันคืองานที่ไร้ค่าแรง
ในหลายครั้ง ความยากลำบากและความสับสนที่บรรดาผู้หญิงแสดงออกมาระหว่างการถกเถียงเรื่องค่าแรงสำหรับงานบ้านเกิดขึ้นมาจากข้อเท็จจริงที่ว่าพวกเธอลดทอนค่าแรงให้กลายเป็นแค่เพียงสิ่งของ…

Thai Imperialism and Colonisation

Thai Imperialism and Colonisation

An examination of Thailand’s internal ‘auto-imperialism’, how the state works to capture populations on the fringes of the kingdom and put them to use for the nation’s imperial core. Exploring the roots, history and present-day effects of Thai ‘auto-imperialism’.

Thalugaz Interview

Thalugaz Interview

For the past few weeks, there have been constant violent protests in the Din Daeng neighbourhood of Bangkok. Din Daeng is an extremely deprived area of the capital, particularly after strict lockdowns in the latest wave of the Covid pandemic were implemented with virtually no economic assistance. Since mid-august, predominantly young people have been fighting the police with improvised weapons like fireworks, small homemade bombs, slingshots and Molotov cocktails.

Covid 19 အရေးမှာ စစ်ပွဲသဖွယ်ဆင်နွှဲမယ်ဆိုတာမျိုးကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်ကြဖို့

Covid 19 အရေးမှာ စစ်ပွဲသဖွယ်ဆင်နွှဲမယ်ဆိုတာမျိုးကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်ကြဖို့

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းနဲ့ ဒေသအသီးသီးမှာ တွေ့ကြုံလာရနိုင်တဲ့ပြဿနာတွေကို ဘယ်လိုအကောင်းဆုံးဖြေရှင်းမလဲလို့ စစ်ဝါဒဆန့်ကျင်သူ ဖမ်မင်းနစ်တွေ ကြံဆတဲ့အခါမှာ ကျွန်မတို့ လူမှုတရားမျှတမှု၊ ဂျန်ဒါသာတူညီမျှမှု နဲ့ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေးကို အားပေးအားမြှောက်ပြုမယ့်နည်းလမ်းတွေနဲ့ ချဉ်းကပ်ဖို့ကြိုးစားကြတယ်။ လူမှုတရားမျှတမှု၊ ဂျန်ဒါသာတူညီမျှနဲ့ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး တြိစုံဟာ စစ်ပွဲဆင်နွှဲခြင်းနဲ့ လားလားဆန့်ကျင်နေတာလို့ မြင်တယ်။

บทความล่าสุด – Recent Stories
The Labour of Love [EN/TH]

The Labour of Love [EN/TH]

The search for love, dating, is often described as a marketplace, another market where commodities are bought, sold and traded. Love, then, becomes just another commodity to be fetishised. How can we find love under the capitalist patriarchal system and more importantly how can that love ever be reciprocal?

การออกเดท การตามหารักมักถูกนิยามว่าเหมือนเป็นตลาด สถานที่อีกแห่งที่มีสินค้าให้ซื้อ ขาย แลกเปลี่ยน ความรักนั้นกลายเป็นสินค้าอีกชิ้นให้ใคร่หา แต่เราจะหาความรักภายใต้ระบบทุนนิยมชายเป็นใหญ่ได้อย่างไร หนักกว่านั้น ความรักที่เรามีจะเอื้อต่อกันและกันได้อย่างไร?

Kafka & Mass Politics at Chang Wattana

Kafka & Mass Politics at Chang Wattana

The modern Muang system pervades 21st-century Thailand. The bureaucratic imperial castle of Chang Wattana oversees its regional Muangs in the provinces. The gates to the palace of paperwork are guarded by disinterested receptionists sipping from their Amazon ice coffee cups. They form the same system that prevents farmers from owning their land and prevents the ascension of democratically elected governments. The secretaries themselves, like Kafka’s bureaucrats, hold no actual power, you can not get angry at them, just frustrated at the system that lurks behind them.

คาฟคา การเมืองมวลชน และแจ้งวัฒนะ

คาฟคา การเมืองมวลชน และแจ้งวัฒนะ

​​ปีนี้เราได้เห็นประชาชนหลายล้านชีวิตเข้าร่วมพิธีลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง จากที่เราเคยเข้าวัดกราบไหว้ให้พระเมตตา กลายเป็นผู้คนวันนี้ตบเท้าเข้าคูหาภาวนาต่อฟ้าดินและวอนขอความช่วยเหลือจากนักการเมืองแทน อย่างไรก็ตามประชาธิปไตยไม่เคยแม้แต่จะเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่เป็นระบอบที่ประกอบสร้างจากสถาบันศาล กฎหมาย และกระบวนการต่างๆ ที่มนุษย์เราปั้นแต่งขึ้น กล่าวได้ว่าประชาธิปไตยเป็นกฎเกณฑ์ที่ขับเคลื่อนโดยระบบราชการ (bureaucracy) นั่นเอง

กรรมสิทธิ์ส่วนบุคคล

กรรมสิทธิ์ส่วนบุคคล

การทำความเข้าใจแนวคิดของ “กรรมสิทธิ์ส่วนบุคคล” (Private Property) มีความสำคัญอย่างมากในการทำความเข้าใจเพื่อก้าวข้าม “ทุนนิยม” เนื่องจากแก่นสารของทุนนิยมนั้นผูกติดอยู่กับแนวคิดของกรรมสิทธิ์ส่วนบุคคล จะเห็นได้ว่า “ชนชั้นผู้เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์” (นายทุน) ล้วนใช้ชีวิตอยู่ได้โดยรายได้จากการทำงานของชนชั้นแรงงาน เพียงเพราะนายทุนเหล่านี้มี “ความเป็นเจ้าของในกรรมสิทธิ์”

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับจักรวรรดินิยม

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับจักรวรรดินิยม

ในขณะที่มีเศรษฐี มหาเศรษฐี และนายทุนที่ฉ้อฉลมากมายในอดีตประเทศใต้อาณานิคมและซีกโลกใต้ ท้ายที่สุดแล้วหากเราดูที่โครงสร้างทุนโลก จะเห็นได้ชัดเจนว่า สุดท้ายความมั่งคั่งก็ยังคงมุ่งหน้าไปยังอดีตเจ้าอาณานิคมและผู้รับช่วงต่อของประเทศเหล่านั้นในซีกโลกเหนือ เหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นซากเดนของจักรวรรดิที่ยังคงไม่ได้ตายจากไปไหน เป็นสิ่งที่ประกอบขึ้นมาเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจที่ยังคงมีอยู่ทั่วโลกทุกวันนี้

อภิสิทธิ์ชนแรงงานและผู้ทรยศชนชั้น

อภิสิทธิ์ชนแรงงานและผู้ทรยศชนชั้น

ในขณะที่กรรมาชีพทั่วโลกถูกระบบทุนนิยมกดขี่ขูดรีด ทว่าก็มีบางคนที่ถูกขูดรีดมากกว่าคนอื่น กรรมาชีพบางคนมีชีวิตที่สุขสบายโดยมาจากการขูดรีดคนงานคนอื่น นี่นำไปสู่แนวคิด อภิสิทธิ์ชนแรงงาน (Labour Aristocracy) หรือ ชนชั้นแรงงานอภิสิทธิ์ชน (Working Class Aristocracy) ซึ่งสามารถนำไปใช้ดูได้ทั้งสถานทำงานระดับท้องที่และระดับโลก เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างชนชั้นให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้นกว่าเก่า

กำเนิดทุนนิยมโลก

ถ้าเราเข้าใจอย่างคร่าว ๆ ว่า ระบบทุนนิยมคือระบบที่รีดเค้นความมั่งคั่งผ่านแรงงาน ในกรณีดังกล่าวเราก็จะเข้าใจได้ว่าระบบนี้เติบโตขึ้นมาอย่างไร และเราก็จะสามารถสืบสาวต้นกำเนิดและวิเคราะห์พัฒนาการอันต่อเนื่องของระบบทุนนิยมในช่วงเวลาที่ผ่านมาได้ การวิเคราะห์เช่นนี้จำเป็นต่อการทำความเข้าใจว่าเราจะตอบโต้ระบบทุนนิยมได้อย่างไรบ้าง โดยการดูว่า ตลอดประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา การโต้กลับแบบใดบ้างที่ใช้ได้ผล เพื่อให้สามารถเตรียมพร้อมโต้กลับในวิถีทางใหม่ ๆ ได้ในอนาคต

อภิสิทธิ์ชนแรงงานและผู้ทรยศชนชั้น

ในขณะที่กรรมาชีพทั่วโลกถูกระบบทุนนิยมกดขี่ขูดรีด ทว่าก็มีบางคนที่ถูกขูดรีดมากกว่าคนอื่น กรรมาชีพบางคนมีชีวิตที่สุขสบายโดยมาจากการขูดรีดคนงานคนอื่น นี่นำไปสู่แนวคิด อภิสิทธิ์ชนแรงงาน (Labour Aristocracy) หรือ ชนชั้นแรงงานอภิสิทธิ์ชน (Working Class Aristocracy) ซึ่งสามารถนำไปใช้ดูได้ทั้งสถานทำงานระดับท้องที่และระดับโลก เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างชนชั้นให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้นกว่าเก่า

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับจักรวรรดินิยม

ในขณะที่มีเศรษฐี มหาเศรษฐี และนายทุนที่ฉ้อฉลมากมายในอดีตประเทศใต้อาณานิคมและซีกโลกใต้ ท้ายที่สุดแล้วหากเราดูที่โครงสร้างทุนโลก จะเห็นได้ชัดเจนว่า สุดท้ายความมั่งคั่งก็ยังคงมุ่งหน้าไปยังอดีตเจ้าอาณานิคมและผู้รับช่วงต่อของประเทศเหล่านั้นในซีกโลกเหนือ เหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นซากเดนของจักรวรรดิที่ยังคงไม่ได้ตายจากไปไหน เป็นสิ่งที่ประกอบขึ้นมาเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจที่ยังคงมีอยู่ทั่วโลกทุกวันนี้

การบริโภคอย่างมีจริยธรรม

ไม่มีการบริโภคที่เปี่ยมจริยธรรมภายใต้ระบบทุนนิยม โวหารที่ตรงไปตรงมาดังกล่าวมักจะถูกฝ่ายซ้ายนำมาใช้สร้างความชอบธรรมให้กับการมีส่วนร่วมในโครงสร้างทางสังคมที่โหดร้ายและอยุติธรรม โวหารดังกล่าวโดยแท้แล้วมีความหมายว่า คุณไม่สามารถซื้อหรือบริโภคสิ่งใดได้อย่างมีจริยธรรมในสังคมทุนนิยม เป็นโวหารที่สามารถนำมาต่อยอด วิเคราะห์ และนำไปปรับใช้ได้กับทุกภาคส่วนของเศรษฐกิจ แรงงาน และรัฐบาล เพื่อช่วยให้เข้าใจถึงความอยุติธรรมที่เราทุกคนต่างก็มีส่วนอยู่ทุก ๆ วัน

ACAB การผูกขาดความรุนแรง และอำนาจรัฐ

“All Cops are Bastards (ตำรวจทุกคนเป็นคนเลว)” หรือคำย่อ ACAB เป็นวลีติดหูในภาษาอังกฤษที่ทั่วทุกมุมโลกใช้ประณามความรุนแรงจากตำรวจ อย่างไรก็ดี วลีดังกล่าวเป็นมากกว่าแค่วลีที่ติดหูเท่านั้น เพราะมันยังมีที่มาที่ลึกซึ้ง ซึ่งเกี่ยวโยงไปถึงอำนาจของรัฐที่เป็นสถาบัน ความรุนแรง และความสัมพันธ์ระหว่างรัฐ ทุน และกรรมสิทธิ์เอกชน ในการทำความเข้าใจบทบาทที่ แท้จริง ของ ตำรวจ และเหตุผลที่ทำให้ พวกเขาทุกคนเป็นคนเลว เราต้องสำรวจบทบาทของรัฐภายใต้ระบบทุนนิยม โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมันเกี่ยวข้องกับความรุนแรงและกรรมสิทธิ์เอกชน

แนะนำรัฐสวัสดิการ

เราทุกคนอาจเห็นตรงกันว่า รัฐสวัสดิการยกระดับความเป็นอยู่ของแรงงานให้ดียิ่งขึ้น แต่ก็มีคนไม่น้อยเช่นกันที่แย้งว่า สวัสดิการถูกใช้เป็นสินบนเพื่อเหนี่ยวรั้งแรงงานมิให้ก่อการปฏิวัติที่ใหญ่กว่านั้น หรือกล่าวอย่างง่ายก็คือ สวัสดิการไม่ใช่แนวคิดแบบคอมมิวนิสต์

เศรษฐศาสตร์มาร์กซิสต์เบื้องต้น

มาร์กซิสม์ไม่ได้เป็นแค่การเรียกร้องให้มีการปฏิวัติคอมมิวนิสต์ แต่มันเป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ด้วย เมื่อเราวิเคราะห์เศรษฐศาสตร์ผ่านมุมมองมาร์กซิสต์เราก็จะเห็นได้ว่า กฎเกณฑ์ทางเศรษฐกิจอันเป็นพื้นฐานของระบบที่เราอาศัยอยู่นั้นเป็นโครงสร้างความสัมพันธ์ทางสังคมแบบขูดรีด นี่คือจุดเริ่มต้นของเศรษฐศาสตร์มาร์กซิสต์ เป็นความสัมพันธ์ระหว่างสองชนชั้น นั่นก็คือ ชนชั้นกรรมาชีพ และชนชั้นกระฎุมพี

กรรมสิทธิ์ส่วนบุคคล

การทำความเข้าใจแนวคิดของ “กรรมสิทธิ์ส่วนบุคคล” (Private Property) มีความสำคัญอย่างมากในการทำความเข้าใจเพื่อก้าวข้าม “ทุนนิยม” เนื่องจากแก่นสารของทุนนิยมนั้นผูกติดอยู่กับแนวคิดของกรรมสิทธิ์ส่วนบุคคล จะเห็นได้ว่า “ชนชั้นผู้เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์” (นายทุน) ล้วนใช้ชีวิตอยู่ได้โดยรายได้จากการทำงานของชนชั้นแรงงาน เพียงเพราะนายทุนเหล่านี้มี “ความเป็นเจ้าของในกรรมสิทธิ์”

To Stop Smog Pollution: Empower the Farmers

During the past two decades, the north of Thailand has been turned into a corn factory farm, pouring toxic smog into the sky. Government, business and environmental groups offer few solutions. The only way to free us from this poison cloud is to empower farmers, to give them more autonomy and bargaining power against monopolies in the agricultural industry. 

Haji Sulong – Patani’s Reformer, Martyr and Father

The name Haji Sulong is little known in Thailand proper, despite being considered a hero and the founding father of the modern separatist movement in Thailand’s deep south ‘Patani’ region. Little is known outside the region about the conflict that erupted following his death, showing just how localised a civil war can be. This nescience is embodied in Haji Sulong, a man who lived an extraordinary life, was wildly influential and yet almost totally unknown to Thai society at large. 

UBI ขั้นสูงสุดของจักรวรรดินิยม

แนวคิด ‘รายได้พื้นฐานถ้วนหน้า’ (Universal Basic Income “UBI”) ออกแบบโดยนักเศรษฐศาสตร์ซีกโลกเหนือเพื่อประเทศในซีกโลกเหนือ เป็นแนวคิดที่ไม่สามารถนำไปใช้กับซีกโลกใต้ได้ หลักการของ UBI มีอยู่ว่า ผู้คนในซีกโลกเหนือจะได้รับเงินเพื่อนำไปใช้จ่ายบริโภค ในขณะที่คนงานในซีกโลกใต้ยังคงต้องประสบความยากลำบากในการผลิตสินค้าให้แก่ซีกโลกเหนืออยู่

Euro-Fascism with Thai Characteristics

In the 1930s, Thailand began a project of mass homogeneity based on western Euro-Fascism. This project was refined by the monarchy in the 1950s, leading to a reactionary consensus lasting a half-century. However, many elements in the recent protest movement, so far, fail to recognise their own deep-seated Euro-fascist tendencies when challenging the contemporary Thai state.

Was Thailand Colonised?

Thailand often joins a small list of ‘third world’ or ‘global south’ countries, along with Ethiopia and Afghanistan, that escaped the horrors of European colonisation. However, as with the aforementioned states, the claim is somewhat dubious. In reality, Siam was ‘all but’ colonised starting in the late 19th century and well into the 20th century.

Periphery, Core & Reconciliation

Here, we sit on the event horizon between core and periphery, if there is anywhere it can be reconciled, surely it must be here. Not just Thailand, but other regions that fall into the same global economic bracket of the middle-income trap. Can there be any interaction between the periphery and the core?

Thai Imperialism and Colonisation

An examination of Thailand’s internal ‘auto-imperialism’, how the state works to capture populations on the fringes of the kingdom and put them to use for the nation’s imperial core. Exploring the roots, history and present-day effects of Thai ‘auto-imperialism’.

ความแปลกแยก Alienation [TH/EN]

มาร์กซ์กล่าวไว้ว่าแรงงานทั้งปวงล้วนแปลกแยก (Alienated) นั่นเป็นสาเหตุว่าทำไมคุณถึงรู้สึกหดหู่ตลอดเวลา และ นั่นไม่ใช่ความผิดของคุณ จะว่าเป็นโชคร้ายก็ได้นะ แต่คุณต้องเป็นคนหนึ่งที่แก้ไขมัน We have to become aware of our alienation, gain alienation consciousness, so as to fight it with solidarity and comradeship. Caring for others, for no other reason than we would hope someone else cares for us.

Nationalism & Anti-Statehood In Thailand

Ceaseless doses of daily nationalism serve one purpose, to enforce the Thai identity and link it to the state, to make being Thai part of the Thai national state. This grand plan, however, did not come out of nowhere. It is, in fact, a direct response and attack on the long history of anti statehood found inside of Thailand’s borders.  

Jit Phumisak, a Eulogy

Jit Phumisak became the first to truly expose Thai history, to lay it bare for what it really was, and inspire a radical attempt to restructure the kingdom, sometimes referred to as the Che Guevara of Thailand, Jit’s legacy as a folk hero of the working class lives on today.

ဖမ်မန်နစ် လူတန်းစားတိုက်ပွဲ

“လူတန်းစားဆိုတာ မာ့စ်အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုတဲ့ means of production (ကုန်ထုတ်လုပ်မှုမှာ လိုအပ်တဲ့ ကိရိယာ၊ ကုန်ကြမ်း၊ လုပ်အား) နဲ့ ဆက်နွယ်မှုတစ်ခုဆိုတာထက် ပိုပါတယ်။ လူတန်းစားလို့ဆိုလိုက်ရင် ပြုမူနေထိုင်ပုံတွေ၊ အခြေခံအတွေးအခေါ်တွေ၊ ဘယ်လိုနေရမယ်လို့ သင်ကြားခံရတာတွေ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ရော တခြားသူတွေအပေါ်မှာပါ ထားရှိတဲ့ မျှော်လင့်ခြင်းတွေ၊ ကိုယ်ပုံဖော်ထားတဲ့အနာဂတ်၊ ပြဿနာတွေကို ဘယ်လိုနားလည်ပြီး ဘယ်ပုံဖြေရှင်းမှာလဲ နဲ့ ဘယ်လိုတွေးခေါ်၊ ခံစား၊ လုပ်ဆောင်သလဲ စတာတွေ အကုန်ပါဝင်ပါတယ်”

Covid 19 အရေးမှာ စစ်ပွဲသဖွယ်ဆင်နွှဲမယ်ဆိုတာမျိုးကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်ကြဖို့

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းနဲ့ ဒေသအသီးသီးမှာ တွေ့ကြုံလာရနိုင်တဲ့ပြဿနာတွေကို ဘယ်လိုအကောင်းဆုံးဖြေရှင်းမလဲလို့ စစ်ဝါဒဆန့်ကျင်သူ ဖမ်မင်းနစ်တွေ ကြံဆတဲ့အခါမှာ ကျွန်မတို့ လူမှုတရားမျှတမှု၊ ဂျန်ဒါသာတူညီမျှမှု နဲ့ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေးကို အားပေးအားမြှောက်ပြုမယ့်နည်းလမ်းတွေနဲ့ ချဉ်းကပ်ဖို့ကြိုးစားကြတယ်။ လူမှုတရားမျှတမှု၊ ဂျန်ဒါသာတူညီမျှနဲ့ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး တြိစုံဟာ စစ်ပွဲဆင်နွှဲခြင်းနဲ့ လားလားဆန့်ကျင်နေတာလို့ မြင်တယ်။

သံလွင်မြစ်နံဘေးက အတွေးများ 

သံလွင်မြစ်နံဘေးက ဟိုကယ်ဆိုတဲ့ရွာကလေးကို သြဂုတ်လနှောင်းပိုင်းကရောက်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အခုလို မိုးရာသီမှာ သံလွင်မြစ်ထဲသွားရတာက ကြောက်စရာကောင်းပါတယ်။ မြစ်ထဲရေပိုများလို့ သွားရတာအဆင်ပြေတာမဟုတ်ဖူးလားလို့မေးကောင်းမေးကြမယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ကာလအတွင်းမှ ကိုလိုနီနယ်စည်းရိုးများ၏ သေမင်းနိုင်ငံရေး

ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးဖြစ်နေတုန်းမှာတောင် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ စုပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုနဲ့ နိုင်ငံတကာစည်းလုံးညီညွတ်မှုနဲ့ ကိုလိုနီနယ်နိမိတ်ဗဟိုပြုအုပ်ချုပ်ရေးကို အမြန်ဖျက်ဆီးရမယ်

တရားမျှတမှုလိုအပ်နေတဲ့ ချစ်ခြင်း

ငယ်ငယ်က ချစ်ခြင်းမေတ္တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ Romanticize ( အမွှန်းတင်) အလုပ်ခံရတဲ့ ဇာတ်လမ်းပုံပြင်တွေထဲမှာ ရိုမီယိုနဲ့ဂျူးလီယက်က ထိပ်ဆုံးက ပါပါတယ်။ ဒါ့အပြင် Disney ရဲ့ animation တွေမှာလဲ အမြဲတမ်း မင်းသမီးလေးတွေဟာ ကယ်တင်ခံရပြီး အချစ်ခံရ၊ အကြင်နာ ခံရတာတွေလည်း မြင်ခဲ့ရပါတယ်။ အရွယ်ရောက်လာတော့ ဇာတ်လမ်းရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ အမြဲ မြင်ရတဲ့ လူနှစ်ဦးရဲ့ချစ်ခြင်းတွေကို အမြဲပြောင်းပြန်ထားကြည့်တတ်လာတယ်။

လူတန်းစား(Class) ဟာ ဘာကြောင့် ဖမေးနစ်အရေးကိစ္စ ဖြစ်ရသလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်း ၇ ချက်

“သဘောကျသည်ဖြစ်စေ၊ လက်မခံချင်သည်ဖြစ်စေ၊ ကျွန်မတို့အားလုံး အရင်းရှင်လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ နေထိုင်နေရတာပါပဲ။ လူတိုင်းဟာ အသက်ရှင်ရပ်တည်ဖို့အတွက် ငွေကြေးအပေါ်မှာ မှီတည်နေရတယ်။”

”စစ်ဝါဒ၊ ပေထရီအာခီ နှင့် အရင်းရှင်စနစ်တို့ ဖိုခနောက်ဆိုင်နေသောအခါ”

မုဒိမ်းမှု၊ သက်ငယ်မုဒိမ်းမှု၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှု၊ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာဒေသတွေမှာ နှစ်ဖက်သော စစ်တပ်တွေက လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားအကြမ်းဖက်မှု စတဲ့လူ့အဖွဲ့ အစည်းတွင်းမှာ မြင်တွေ့ရ၊ ကြားရတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုသတင်းတွေက မြန်မာပြည်တစ်ပြည် တည်းမှာ ဖြစ်ပွားနေတာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာကို နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ကြားနေရတဲ့ သတင်းတွေပါ…

ရာဒီကယ်ဖမ်မင်နစ်နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုအသွင်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ နိုင်ငံတကာအမျိုးသမီးများနေ့ မတ်လ (၈) ရက်

ဖိနှိပ်မှုစနစ်ထဲပြန်ရောက်နေတဲ့ မြန်မာပြည်က နိုင်ငံတကာအမျိုးသမီးများနေ့ လှုပ်ရှားမှုပုံစံများ

စစ် နှင့် ဗိုင်းရပ်စ်

စစ်ပွဲတွေ၊ သဘာဝဘေးတွေ၊ ကပ်ဘေးတွေဟာ လူမှုအစည်းပြေခြင်းကို ဖြစ်စေတာမဟုတ်ဘူး။ လူမှုအစည်းပြေနေတာကို လှစ်ပြလိုက်တာ၊ မီးလောင်ရာ လေပင့်ပေးကြတာသာ ဖြစ်တယ်။

มายาคติของงาน

จะเกิดอะไรขึ้นหากไม่มีใครทำงาน โรงงาน(นรก)ก็คงว่างเปล่า และสายพานการผลิตก็คงหยุดชะงัก อย่างน้อยก็ในกลุ่มที่ไม่มีใครเต็มใจอยากผลิต การขายของทางไกลก็คงสิ้นสุดลง พวกคนน่ารังเกียจที่เอาแต่ครอบงำควบคุมผู้อื่นเพราะมีเงินและตำแหน่งใหญ่โตก็คงต้องฝึกทักษะการเข้าสังคมให้มากขึ้น ไม่มีรถติดและเหตุการณ์น้ำมันรั่วอีกต่อไป ธนบัตรและใบสมัครงานจะถูกใช้เป็นเชื้อเพลิงในกองไฟเมื่อผู้คนหันไปแลกเปลี่ยนสิ่งของหรือแบ่งปันกันแทน ใบหญ้าและดอกไม้จะเติบโตขึ้นจากรอยแยกบนทางเท้า และกลายเป็นต้นไม้ที่ออกดอกผลในที่สุด

นิเวศวิทยาสังคม: มนุษย์นิยมเชิงนิเวศ โดย Daniel Chodorkoff

บทความสั้นๆ ชิ้นนี้ให้ภาพรวมขององค์ความรู้ที่เรียกว่า นิเวศวิทยาสังคม ซึ่งเป็นแนวคิดว่าด้วยความสัมพันธ์ของมนุษย์กับโลกธรรมชาติ นิเวศวิทยาสังคมต้องการที่จะเสนอว่า ธรรมชาติกับมนุษย์นั้นไม่ใช่สิ่งที่แยกขาดจากกันในแบบที่เรามักเข้าใจ ไม่ว่าจะฝ่ายนักอนุรักษ์ที่ต้องการกีดกันมนุษย์ออกจากธรรมชาติ หรือฝ่ายก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและทุนนิยมที่จ้องจะล้างผลาญธรรมชาติ และมองธรมชาติในฐานะทรัพยากรที่จะไปหยิบมาใช้อย่างไรก็ได้

บทนำโคตรจะย่อ: ภาวะอำนาจคู่ (Dual Power) ในรัสเซีย 1917

การปฏิวัติเดือนตุลาคม 1917 ในรัสเซียเป็นกระบวนการทางประชาธิปไตยที่ต่อเนื่องยาวนาน การชี้ชัดจุดเริ่มต้นจุดใดจุดหนึ่งในประวัติศาสตร์นั้นแทบจะเป็นไปไม่ได้  เป้าหมายของบทความนี้จึงต้องการเกริ่นนำอย่างย่นย่อที่สุด เพื่อให้ผู้อ่านและผู้ฟังได้เข้าใจสถานการณ์ ความคิด และปฏิบัติการที่รายล้อมสิ่งที่เรียกว่า Dual Power เพื่อให้การศึกษาทำความเข้าใจและถอดบทเรียนไปใช้ได้ง่ายยิ่งขึ้น ทั้งนี้จะเขียนในรูปแบบแนะนำตัวละคร สถานที่ และลำดับเวลาตามระบบปฏิทินสมัยเก่าที่รัสเซียใช้กันในสมัยนั้น เพื่อให้ผู้อ่านฟัง podcast ได้อย่างราบรื่นมากยิ่งขึ้น

ด้วยความปรารถนาดีถึงโลกันตร์

ผมมาที่นี่เพื่อแนะนำให้พวกท่านสละอำนาจโดยสมัครใจ ซึ่งเป็นอำนาจที่ท่านได้มาจากการเป็นชาวอเมริกัน ผมมาที่นี่เพื่อขอร้องให้ท่านยกเลิกสิทธิทางกฎหมายโดยสมัครใจ มีสติ และนอบน้อม ยกเลิกสิทธิที่ท่านใช้ยัดเยียดความเมตตากรุณาต่อเม็กซิโก ผมมาที่นี่เพื่อแย้งว่า พวกท่านไร้ความสามารถ ไร้พลังอำนาจ และไร้ศักยภาพที่จะทำ “ความดี” ที่พวกท่านตั้งใจไว้ว่าจะทำ 

Michael Hardt: กระบวนการของความรัก

ณ ที่แห่งนี้คือปริศนาเกี่ยวกับความรัก ความรักคือเหตุการณ์หนึ่งที่ปรากฏขึ้นจากภายนอกและเข้ามาพังทลายเวลาออกเป็นสองส่วน มันทุบทำลายโครงสร้างของโลกที่คุณรู้จักเสียจนป่นปี้และสร้างโลกใหม่ขึ้นมา ในความรัก คุณสูญเสียตัวตนและได้รับการดำรงอยู่ใหม่ เรือนร่างใหม่ คุณถูกสร้างขึ้นมาอีกครั้ง แต่ถ้าหากความรักคือเหตุการณ์ในลักษณะดังกล่าวที่อยู่ภายนอกเวลา เราก็คงไม่อาจจะใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับมัน เพราะแทบเป็นไม่ได้เลยที่จะอยู่ภายใต้ความเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา

ค่าแรงในฐานะการต่อต้านงานบ้าน

พวกเขาพูดว่ามันคือความรัก แต่พวกเราจะบอกว่ามันคืองานที่ไร้ค่าแรง
ในหลายครั้ง ความยากลำบากและความสับสนที่บรรดาผู้หญิงแสดงออกมาระหว่างการถกเถียงเรื่องค่าแรงสำหรับงานบ้านเกิดขึ้นมาจากข้อเท็จจริงที่ว่าพวกเธอลดทอนค่าแรงให้กลายเป็นแค่เพียงสิ่งของ…

เราทุกคนคือชนชั้นแรงงาน

ในวันแรงงานสากล 1 พฤษภาคม หรือ International Workers’ Day ที่นิยมเรียกติดปากกันว่าวัน “May Day” เป็นวันที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน เป็นวันแห่งการเฉลิมฉลองของ “ชนชั้นแรงงาน” อาจเรียกได้ว่ามันเป็นวันของพวกเราทุกๆ คนที่เป็นแรงงาน เราอาจจะเกิดคำถามขึ้นมาว่า “ฉันไม่ได้แบกอิฐแบกปูน ฉันทำงานอยู่หน้าคอมพิวเตอร์ ฉันจะเป็นชนชั้นแรงงานได้ยังไง?”

เผด็จการฟาสซิสต์ยุโรปแบบไทย ๆ

ด้วยคำสั่งปรับเปลี่ยนวัฒนธรรม รัฐนิยม 12 ข้อได้ถูกประกาศใช้ ซึ่งคำสั่งนี้ประกอบด้วยทั้ง เรื่องการแต่งกายของประชาชนชาวไทย เรื่องภาษาและหนังสือไทยกับหน้าที่พลเมืองดี รวมไปถึงเรื่องกิจวัตรประจำวันว่าควรกินหรือนอนอย่างไรเวลาเท่าใด ซึ่งในเมื่อก่อนนั้นถือว่าเป็นเรื่องแปลกใหม่ ทั้งข้อต่าง ๆ ในประกาศฉบับนี้ใช้บังคับกับทุกสิ่งเท่าที่จะเป็นไปได้  ด้วยเป้าหมายเพื่อสร้างนิยามความเป็นไทยของตัวเองและเผยแพร่ความเป็นไทยไปทั่วแผ่นดิน

ลัทธิชาตินิยมกับการต่อต้านรัฐในประเทศไทย

ลัทธิชาตินิยมกับการต่อต้านรัฐในประเทศไทย

ปริมาณของความเป็นชาตินิยมรายวันที่เกิดขึ้นอย่างไม่หยุดหย่อนมีไว้เพื่อจุดประสงค์เดียว นั่นคือ เพื่อบังคับใช้อัตลักษณ์ความเป็นไทยและเชื่อมโยงสิ่งนี้เข้ากับรัฐ เพื่อให้ความเป็นไทย (being Thai) เป็นส่วนหนึ่งของรัฐชาติไทย อย่างไรก็ตาม แผนการใหญ่นี้ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างไม่มีปี่ไม่มีขลุ่ย อันที่จริงแล้ว มันคือการโต้กลับและโจมตีโดยตรงต่อประวัติศาสตร์อันยาวนานของการต่อต้านรัฐที่เกิดขึ้นในเขตแดนของประเทศไทยเอง

เผด็จการฟาสซิสต์ยุโรปแบบไทย ๆ

เผด็จการฟาสซิสต์ยุโรปแบบไทย ๆ

ด้วยคำสั่งปรับเปลี่ยนวัฒนธรรม รัฐนิยม 12 ข้อได้ถูกประกาศใช้ ซึ่งคำสั่งนี้ประกอบด้วยทั้ง เรื่องการแต่งกายของประชาชนชาวไทย เรื่องภาษาและหนังสือไทยกับหน้าที่พลเมืองดี รวมไปถึงเรื่องกิจวัตรประจำวันว่าควรกินหรือนอนอย่างไรเวลาเท่าใด ซึ่งในเมื่อก่อนนั้นถือว่าเป็นเรื่องแปลกใหม่ ทั้งข้อต่าง ๆ ในประกาศฉบับนี้ใช้บังคับกับทุกสิ่งเท่าที่จะเป็นไปได้  ด้วยเป้าหมายเพื่อสร้างนิยามความเป็นไทยของตัวเองและเผยแพร่ความเป็นไทยไปทั่วแผ่นดิน

มิน ลัต แยะก่าว : ผู้บุกเบิกลัทธิคอมมิวนิสต์อิสรนิยมในพม่า

มิน ลัต แยะก่าว : ผู้บุกเบิกลัทธิคอมมิวนิสต์อิสรนิยมในพม่า

มิน ลัต แยะก่าวหรือที่รู้จักในนาม “Min Latt Ye Khaung” นักภาษาศาสตร์ชาวพม่า เป็นหนึ่งในนักศึกษาชาวพม่าสามคนแรกที่ได้ไปศึกษาเล่าเรียนที่กรุงปราก (Prague) ในช่วงทศวรรษที่ 1950 เขาเป็นนักเคลื่อนไหวที่ทรงอิทธิพลและเป็นผู้นำนักศึกษาในช่วงปี ค.ศ. 1947-48 กล่าวโดยสรุปคือ มิน ลัต แยะก่าว เป็นหนึ่งในผู้บุกเบิกแนวคิดคอมมิวนิสต์อิสรนิยมในพม่า ที่ซึ่งฝ่ายซ้ายส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากแนวคิดเหมาอิสม์หรือไม่ก็สังคมประชาธิปไตย ด้วยการต่อต้านสิ่งที่เรียกว่าประชาธิปไตยรวมศูนย์และระบบราชการตามแบบมาร์กซิสม์-เลนินนิสม์และเหมาอิสม์ ตลอดจนรัฐบาลเผด็จการอำนาจนิยมของเขา

สีน้ำเงินปะทะสีกากี เจ้าหน้าที่รัฐกับความไม่เดียงสา

สีน้ำเงินปะทะสีกากี เจ้าหน้าที่รัฐกับความไม่เดียงสา

ข่าวเด่นประเด็นร้อนวันนี้ คงหลีกไม่พ้นกรณีเจ้าหน้าที่ตำรวจผู้แสนอ่อนแอ ถูกสาดสีน้ำเงินเปรอะเปื้อนชุดสีกากีพระราชทานไปเสียมิได้ เราทุกคนต่างรู้ดีไม่ใช่หรือว่าคุณเจ้าหน้าที่ตำรวจเหล่านี้ก็เป็นมนุษย์เหมือนเรา มีลูกมีหลาน มีครอบครัว ต้องรับใช้นายตามคำสั่ง ปฏิบัติตามกฏหมายอย่างเคร่งครัด แล้วเหตุใดเล่า ความโกรธแค้นที่กระทำไปในนามของศิลปะ จึงต้องไปทำร้าย ทำลาย ชุดพระราชทานเหล่านั้นด้วย?

ทำไมการดีเบตออนไลน์จึงไม่ใช่คำตอบของการจัดตั้ง ? 2022

ทำไมการดีเบตออนไลน์จึงไม่ใช่คำตอบของการจัดตั้ง ? 2022

การอุบัติขึ้นของเทคโนโลยี Social media ,สภาวะแปลกแยก,ทุนนิยมความรับรู้ (Cognitive capitalism) , การวางผังเมืองอันไร้ความรับผิดชอบ และ การปรากฏตัวของโรค Covid-19 เป็นปัจจัยหลัก ๆ ที่ทำให้คนรุ่นใหม่ในปัจจุบันนั้น “ใช้ชีวิต” อยู่ในโลกออนไลน์มากเสียยิ่งกว่าโลกออฟไลน์

ความท้าทายของเพลงการเมืองไทยในปัจจุบัน

ความท้าทายของเพลงการเมืองไทยในปัจจุบัน

“มาร่วมกันดันกงล้อประวัติศาสตร์ สู่เอกราชจริงแท้และสดใส จับอาวุธถั่งโถมโหมแรงไฟ เพื่อก้าวไกลแห่งสังคมอุดมการณ์“ บทเพลงนี้คงเป็นที่คุ้นหูคุ้นตาสหายหลายๆคน สำหรับผมแล้ว ถ้าหากว่ามีการจัดอันดับบทเพลงเพื่อชีวิตไทยที่มีเนื้อหาออกซ้ายอย่างชัดเจนที่สุด 5 อันดับ ผมว่าเพลงนี้จะต้องปรากฏในลิสต์อย่างแน่นอน นอกจากนี้ที่มาของเพลงก็ยังคงความขลังเนื่องจากแต่งขึ้นใน ซอกเขาอันลึกลับในเขตการตั้งค่ายของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย หลังเหตุการณ์ 6 ตุลาฯเกิดขึ้นได้ไม่นาน โดยมีแรงบันดาลใจจากภาพยนตร์เกี่ยวกับการปฏิวัติยูโกสลาเวีย

To Stop Smog Pollution: Empower the Farmers

To Stop Smog Pollution: Empower the Farmers

During the past two decades, the north of Thailand has been turned into a corn factory farm, pouring toxic smog into the sky. Government, business and environmental groups offer few solutions. The only way to free us from this poison cloud is to empower farmers, to give them more autonomy and bargaining power against monopolies in the agricultural industry. 

เราต้องทวงคืนอำนาจชาวนา ถ้าอยากแก้ปัญหาฝุ่นควัน

เราต้องทวงคืนอำนาจชาวนา ถ้าอยากแก้ปัญหาฝุ่นควัน

เป็นเวลากว่า 2 ทศวรรษที่ภาคเหนือของประเทศไทยถูกเปลี่ยนเป็นโรงงานไร่ข้าวโพด จนทำให้เผชิญกับควันพิษที่ถูกปล่อยออกมาท่วมท้องฟ้า ในทางกลับกัน ภาครัฐ ภาคธุรกิจ และองค์กรด้านสิ่งแวดล้อมกลับเสนอทางออกเพียงน้อยนิด หนทางเดียวที่จะแก้ปัญหาหมอกควันนี้ได้ คือการทวงคืนอำนาจของเกษตรกร เพื่อเพิ่มอำนาจการปกครองตนเอง และอำนาจต่อรองของเกษตรกรที่มีต่อทุนผูกขาดในอุตสาหกรรมการเกษตรให้มากขึ้น

อภิสิทธิ์ชนแรงงานและผู้ทรยศชนชั้น

อภิสิทธิ์ชนแรงงานและผู้ทรยศชนชั้น

ในขณะที่กรรมาชีพทั่วโลกถูกระบบทุนนิยมกดขี่ขูดรีด ทว่าก็มีบางคนที่ถูกขูดรีดมากกว่าคนอื่น กรรมาชีพบางคนมีชีวิตที่สุขสบายโดยมาจากการขูดรีดคนงานคนอื่น นี่นำไปสู่แนวคิด อภิสิทธิ์ชนแรงงาน (Labour Aristocracy) หรือ ชนชั้นแรงงานอภิสิทธิ์ชน (Working Class Aristocracy) ซึ่งสามารถนำไปใช้ดูได้ทั้งสถานทำงานระดับท้องที่และระดับโลก เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างชนชั้นให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้นกว่าเก่า

Understanding Thailand

Articles from our Understanding Thailand, ongoing series, which take a look at the deeper background of the Kingdom, examining its culture, history and material conditions. These are primarily for outsiders to gain a better understanding of Thailand.

The Real Face of Thai Feudalism Today

The Real Face of Thai Feudalism Today

The Real Face of Thai Feudalism Today – TLDR

“The purpose of Jit Phumisak’s book was to expose how the plight of the rural Thai peasant in the 1950’s was a vestige rooted in the old feudal system, laying bare its horrors and its exploitative framework. Jit wrote this book as an antagonistic rebuttal against the revisionist history of the ruling classes taught to most Thai’s at the time (and still today), which typically depicts a utopian agrarian past, rather than the brutal exploitative reality.”

Was Thailand Colonised?
“In the early Thai Marxist tradition of the 1950s Thailand was famously described as a “semi-colonial” state, in reference to the Berney Treaty (1826) and the Bowring Treaty (1855), both of which were signed under coercion. These treaties granted huge concessions to the British, allowing them to ‘all but’ colonise the Kingdom’s ports, essentially monopolising trade, while beginning the shift from a feudal to a capitalist economy. The treaty also gave extraterritoriality to all Britons, exempting them from prosecution under Siamese law, akin to the Unequal Treaty signed by the Qing Dynasty after the opium wars. Indeed, gunboat diplomacy was integral in the Bowering Treaties signing, after the British threatened to send their navy into Bangkok. Siam, however, was able to retain technical sovereignty, hence the term semi-colonial. “
Was Thailand Colonised?

Was Thailand Colonised?

Euro-fascism With Thai Characteristics

Euro-fascism With Thai Characteristics

Euro-fascism With Thai Characteristics

“In the 1930s, Thailand began a project of mass homogeneity based on western Euro-Fascism. This project was refined by the monarchy in the 1950s, leading to a reactionary consensus lasting a half-century. However, many elements in the recent protest movement, so far, fail to recognise their own deep-seated Euro-fascist tendencies when challenging the contemporary Thai state.”

Thai Imperialism and Colonisation

“The version of imperialism in Thailand can be considered ‘auto-imperialism’— though ‘imperialism’ refers to the expansion of a nation’s borders abroad, ‘auto-imperialism’ (like how ‘auto-cannibalism’ refers to the consumption of one’s own body) is a means of imperialism conducted on endemic populations. Specifically, the capture of populations already within a nation’s borders, who were previously living outside of state control and influence.”

Thai Imperialism and Colonisation

Thai Imperialism and Colonisation

Nationalism & Anti-Statehood In Thailand

Nationalism & Anti-Statehood In Thailand

Nationalism & Anti-Statehood In Thailand

“Far from Bangkok, in a village deep in the northern hills, sitting with a friend, she tells me frankly: “We are not Thai and we try not to be Thai, “Sometimes I find myself talking to my family in Thai and I think no, try to be Lisu.” She is a member of one of Thailand’s myriads of ethnic minorities, in this case, the Lisu. The Lisu people can be found spread across Thailand’s northern hills deep into northeastern Burma and southern China; they are a stateless people with their own language, culture, religion and practices completely distinct from any of the national states that envelope them.”

Thaksin

“Thaksin Shinawatra defined Thai politics for a generation and forever reshaped it. Somehow, this elite capitalist billionaire became the unquestioned champion for a destitute peasantry. Thaksin’s politics defied left-right categorisations, creating an economic miracle, lifting millions out of poverty while further developing the very same mechanisms of capital that had placed them in said destitution. He was a deeply complex and flawed character, but one that was ultimately a victim of his own success.” 

Thaksin

Thaksin

A Blurred History of Insurgency – Patani

A Blurred History of Insurgency – Patani

A Blurred History of Insurgency – Patani

We spoke to Noor Netusha Nusaybah, a Malaysian Patani historian, about how today’s insurgency is connected and shaped by its post-WWII roots, which are often shrouded in misunderstandings, conflicting or competing narratives and secrecy.

“Historically Patani was a vassal state of Siam and it seems the modern inception of the nationalist movement was during the Second World War. It’s a real challenge to trace the origins of the insurgency and make a linear chronology, so much of this depends on oral history, relying on the memory of those who lived it, so you often have these competing narratives.”

Royalist Realism & Lèse-Majesté

“The Lèse-Majesté law, also known as Article 112 in Thailand, forbids any criticism of the monarchy in the kingdom under punishment of imprisonment. Even those far removed from the machinations of Thai politics are vaguely aware of this law. In an era where basic freedom of speech is held as sacrosanct, this law is globally recognised as being bizarre and archaic, and hardly used for anything other than protecting an already seemingly beloved institution”. This law, however, is not simply used to protect the dignity of the monarch against insult. Lèse-Majesté laws are in reality a relatively small mechanism which is part of a larger systematic structure of censorship, used as means of social coercion to manufacture what we can term royalist realism.”

Royalist Realism & Lèse-Majesté

Royalist Realism & Lèse-Majesté

เราต้องทวงคืนอำนาจชาวนา ถ้าอยากแก้ปัญหาฝุ่นควัน

เราต้องทวงคืนอำนาจชาวนา ถ้าอยากแก้ปัญหาฝุ่นควัน

เป็นเวลากว่า 2 ทศวรรษที่ภาคเหนือของประเทศไทยถูกเปลี่ยนเป็นโรงงานไร่ข้าวโพด จนทำให้เผชิญกับควันพิษที่ถูกปล่อยออกมาท่วมท้องฟ้า ในทางกลับกัน ภาครัฐ ภาคธุรกิจ และองค์กรด้านสิ่งแวดล้อมกลับเสนอทางออกเพียงน้อยนิด หนทางเดียวที่จะแก้ปัญหาหมอกควันนี้ได้ คือการทวงคืนอำนาจของเกษตรกร เพื่อเพิ่มอำนาจการปกครองตนเอง และอำนาจต่อรองของเกษตรกรที่มีต่อทุนผูกขาดในอุตสาหกรรมการเกษตรให้มากขึ้น

มาร์กซิสต์เป็นพวกสิ้นคิด!?

มาร์กซิสต์เป็นพวกสิ้นคิด!?

คำถามคือ ทำไมผู้วิเคราะห์ที่เชื่อมโยงปรากฏการณ์ทางสังคมเข้าหาระบบทุนนิยมเพื่อวิจารณ์มันถึงถูกกล่าวหาว่าเป็น “พวกสิ้นคิด” หรือกล่าวให้ถึงที่สุด ทำไมพวกมาร์กซิสต์เป็นพวกสิ้นคิด?

โซตัสตายแล้ว แล้วเราจะทำอย่างไรกันต่อ?

โซตัสตายแล้ว แล้วเราจะทำอย่างไรกันต่อ?

ราควรจะทำอย่างไรต่อหลังจากโซตัสตายแล้ว นอกจากการเฉลิมฉลองต่อความตายของสิ่งที่เป็นเหมือนฐานอำนาจการกดขี่ และ พรากชีวิตผู้คนไปบนความไร้เหตุผลอย่างระบบอาวุโสนิยม ความจำเป็นในการทำความเข้าใจเรื่องดังกล่าวก็ คือ “เด็กในวันนี้ คือ ผู้ใหญ่ในวันหน้า” เราต้องไม่ลืมว่าระบบอาวุโสนิยมนั้นฝังรากลึกในสังคมไทยมาแสนนาน

ทฤษฎีและการปฏิบัติ

ทฤษฎีและการปฏิบัติ

ปัญหาเรื่องทฤษฎีและการปฏิบัติเป็นปัญหาที่สำคัญมากในหมู่ฝ่ายซ้าย นักสังคมนิยมจะพยายามทำความเข้าใจสังคมก่อนที่จะลงมือสร้างความเปลี่ยนแปลง ทฤษฎีคือการต่อยอดความเข้าใจว่าสิ่งต่าง ๆ รอบตัวเรามีพลวัตอย่างไร โดยเฉพาะในระดับสังคม การเมือง และเศรษฐกิจ ในทางกลับกัน การปฏิบัติคือการกระทำไม่ว่าจะในรูปแบบใดก็ตามที่สร้างผลกระทบต่อสิ่งรอบข้าง ซึ่งจะอิงมาจากทฤษฎีหรือไม่ก็ได้

เฟมินิสต์เองก็เป็นอนาคิสต์

เฟมินิสต์เองก็เป็นอนาคิสต์

แนวทางขบวนการเฟมินิสต์ปฏิบัติในสิ่งที่อนาคิสต์ป่าวประกาศ บางคนถึงขั้นกล่าวว่า เฟมินิสต์คือขบวนการที่มีลมหายใจสุดท้ายที่สามารถขานเรียกตนเองว่ากำลังปฏิบัติการแบบอนาคิสต์ได้ เพราะผู้หญิงทุ่มเททำงานให้กับโครงการบางอย่างเป็นการเฉพาะ เช่น คลินิกทำแท้ง หรือศูนย์เด็กเล็ก และสแม้จะดูไม่เกี่ยวข้องกับการเมือง ส่วนใหญ่แล้วพวกเธอไม่ยอมวุ่นอยู่กับการต่อสู้ทางการเมืองที่แบ่งขั้วซ้าย-ขวา และปฏิรูป-ปฏิวัติอย่างไรก็ตาม แต่งานเหล่านี้กลับคุกคามทั้งฝ่ายขวาและฝ่ายซ้าย และประวัติศาสตร์ของเฟมินิสต์ก็กล่าวถึงการที่ข้อเรียกร้องของพวกเธอถูกมองข้าม ถูกใช้ทั้งในกระบวนการกฎหมายจากกลุ่มการเมือง และในทางทฤษฎีจากฝ่ายซ้าย

บทสัมภาษณ์ Dignity Returns : โรงงานของคนงาน โดยคนงาน เพื่อคนงาน

บทสัมภาษณ์ Dignity Returns : โรงงานของคนงาน โดยคนงาน เพื่อคนงาน

ในบ้านและสถานที่ทำงานของคนงานกว่า 40 ชีวิต ดินแดงคุยกับ มานพ แก้วผกา ซึ่งเป็นหนึ่งในสมาชิกผู้ก่อตั้งโรงงานกลุ่มสมานฉันท์ หรือ Solidarity group ในชื่อแบรนด์ว่า Dignity Returns ซึ่งเกิดจากคนงานหลายคนที่ถูกเลิกจ้างมารวมตัวกัน เพื่อสร้างโรงงานของคนงานเอง ที่ปราศจากการถูกเอารัดเอาเปรียบ

คนไม่ได้แบ่งชนชั้น ชนชั้นต่างหากที่แบ่งคน

คนไม่ได้แบ่งชนชั้น ชนชั้นต่างหากที่แบ่งคน

คำว่าการเหยียดชนชั้น (classism) มีข้อเสียหลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือการเน้นไปที่การดูถูกเหยียดหยามมากกว่าความเสียหายจริง มันก็เป็นเหมือนคำย่อของการกดขี่ทางสังคมนั่นเองและปกปิดความเป็นจริงของระบบทุนนิยมที่คอยข่มเหงและทำให้เกิดการลบภาพชนชั้นนำทางเศรษฐกิจออกไป

แนะนำรัฐสวัสดิการ

แนะนำรัฐสวัสดิการ

เราทุกคนอาจเห็นตรงกันว่า รัฐสวัสดิการยกระดับความเป็นอยู่ของแรงงานให้ดียิ่งขึ้น แต่ก็มีคนไม่น้อยเช่นกันที่แย้งว่า สวัสดิการถูกใช้เป็นสินบนเพื่อเหนี่ยวรั้งแรงงานมิให้ก่อการปฏิวัติที่ใหญ่กว่านั้น หรือกล่าวอย่างง่ายก็คือ สวัสดิการไม่ใช่แนวคิดแบบคอมมิวนิสต์

ทำความเข้าใจเหตุกราดยิงในโรงเรียน

ทำความเข้าใจเหตุกราดยิงในโรงเรียน

แม้ว่าเหตุกราดยิงสังหารหมู่ที่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก จังหวัดหนองบัวลำภู จะเพิ่งเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 6 ต.ค. 2565 แต่ทว่ากลับเหมือนถูกลืมเลือนไปจากหน้าสื่อโซเชียลมีเดียอย่างรวดเร็ว เหตุด้วยปริมาณข่าวสารจำนวนมาก ถึงอย่างนั้นผมก็ยังคิดว่าเหตุการณ์กราดยิงนั้นเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมที่มีความแปลกประหลาด สะเทือนขวัญและยังคงมีประเด็นที่ไม่ถูกพูดถึงอยู่อีกมาก 

มิน ลัต แยะก่าว : ผู้บุกเบิกลัทธิคอมมิวนิสต์อิสรนิยมในพม่า

มิน ลัต แยะก่าว : ผู้บุกเบิกลัทธิคอมมิวนิสต์อิสรนิยมในพม่า

มิน ลัต แยะก่าวหรือที่รู้จักในนาม “Min Latt Ye Khaung” นักภาษาศาสตร์ชาวพม่า เป็นหนึ่งในนักศึกษาชาวพม่าสามคนแรกที่ได้ไปศึกษาเล่าเรียนที่กรุงปราก (Prague) ในช่วงทศวรรษที่ 1950 เขาเป็นนักเคลื่อนไหวที่ทรงอิทธิพลและเป็นผู้นำนักศึกษาในช่วงปี ค.ศ. 1947-48 กล่าวโดยสรุปคือ มิน ลัต แยะก่าว เป็นหนึ่งในผู้บุกเบิกแนวคิดคอมมิวนิสต์อิสรนิยมในพม่า ที่ซึ่งฝ่ายซ้ายส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากแนวคิดเหมาอิสม์หรือไม่ก็สังคมประชาธิปไตย ด้วยการต่อต้านสิ่งที่เรียกว่าประชาธิปไตยรวมศูนย์และระบบราชการตามแบบมาร์กซิสม์-เลนินนิสม์และเหมาอิสม์ ตลอดจนรัฐบาลเผด็จการอำนาจนิยมของเขา

คำประกาศก่อตั้งโครงการฝ่ายซ้ายแห่งจิตวิญญาณ ตอนที่ 2

คำประกาศก่อตั้งโครงการฝ่ายซ้ายแห่งจิตวิญญาณ ตอนที่ 2

โลกเสรีนิยมใหม่ได้ออกสิ่งประดิษฐ์อันเป็นกลไกต่างๆ มากมายเพื่อมาขูดรีดพลังแรงกายแรงใจและควบคุมชีวิตของผู้คน ทำกำไรมหาศาลให้แก่ระบบทุนนิยมด้วยการเปลี่ยนทุกคนให้เป็นแรงงาน หนึ่งในสิ่งประดิษฐ์ที่เปลี่ยนให้ทุกคนเป็นแรงงานคือทุนนิยมของการสื่อสาร หมายถึง เทคโนโลยีโครงข่ายที่ขั้นกลางระหว่างผู้คน

คนรวยต่างหากที่กำลังเผาโลก

คนรวยต่างหากที่กำลังเผาโลก

งานศึกษาหลายชิ้นชี้ว่า ความเหลื่อมล้ำที่กำลังเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ นั้นเกี่ยวพันกับการล้างผลาญโลกอย่างใกล้ชิด เราไม่อาจกอบกู้โลกไว้ได้หากเราไม่ยอมเผชิญหน้ากับกลุ่มคนรวยที่กำลังพาพวกเราลงเหวสู่หายนะ!

มนุษย์ล่องหน

มนุษย์ล่องหน

คุณบริโภคแรงงานที่มองไม่เห็นในขณะเดียวกันแรงงานที่คุณขายออกไป ก็มิอาจมองเห็นได้เช่นกัน พวกเราล้วนแปลกแยกจากสิ่งที่เราผลิตและสิ่งที่เราบริโภค จะเป็นไปได้บ้างไหม ที่เราจะมองทะลุม่านหมอกแห่งความยุ่งเหยิงไปเจอ ”แรงงาน” ที่ถูกซ่อนไว้ได้สักที

The Invisible People

The Invisible People

You consume invisible labour but the labour you sell is invisible too. We are detached and alienated from both our production and consumption. How can we begin to see labour through the haze of obfuscation? Who grew my rice? Who killed my chicken? Who made my clothes?

คำประกาศก่อตั้งโครงการฝ่ายซ้ายแห่งจิตวิญญาณ ตอนที่ 1

คำประกาศก่อตั้งโครงการฝ่ายซ้ายแห่งจิตวิญญาณ ตอนที่ 1

บทความนี้เป็นแถลงการณ์ก่อตั้งโครงการ Spiritual Leftism พูดถึงที่มาและความสำคัญหรือภาคทฤษฎีของมิติด้านจิตวิญญาณของฝ่ายซ้าย และ Manifesto ของเรา จะนำร่องผ่านพอดแคสต์ในนาม Spiritual Leftism กันก่อน รอติดตามปฏิบัติการอื่นๆ กันได้เลย

พวกมั้กซี้ดมันมีจริยธรรมกันบ้างไหม

พวกมั้กซี้ดมันมีจริยธรรมกันบ้างไหม

ข้อวิจารณ์ที่บอกว่า “พวกมาร์กซิสต์ไม่มีจริยธรรม” อาจฟังดูเป็นเรื่องแปลกหูสำหรับคนไทย เพราะดูเหมือนว่าคนที่จะมาเป็นมาร์กซิสต์นั้น คือ คนที่ให้ความสำคัญเรื่อง “ความเท่าเทียม-ความยุติธรรม-คุณค่าความเป็นคน” มากเป็นพิเศษ ถึงขนาดว่าต้องทุ่มเทมาศึกษาทฤษฎี ทำขบวนการจัดตั้ง ออกไปทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อให้สังคมในอุดมคตินั้นเกิดขึ้น ในขณะที่คนที่วางตัวว่า “เป็นกลาง” น่าจะเป็นพวกไม่มีจริยธรรมที่สุดด้วยซ้ำ เพราะพยายามทำตัวลอยเหนือปัญหาต่างๆ 

อภิสิทธิ์ชนแรงงานและผู้ทรยศชนชั้น

อภิสิทธิ์ชนแรงงานและผู้ทรยศชนชั้น

ในขณะที่กรรมาชีพทั่วโลกถูกระบบทุนนิยมกดขี่ขูดรีด ทว่าก็มีบางคนที่ถูกขูดรีดมากกว่าคนอื่น กรรมาชีพบางคนมีชีวิตที่สุขสบายโดยมาจากการขูดรีดคนงานคนอื่น นี่นำไปสู่แนวคิด อภิสิทธิ์ชนแรงงาน (Labour Aristocracy) หรือ ชนชั้นแรงงานอภิสิทธิ์ชน (Working Class Aristocracy) ซึ่งสามารถนำไปใช้ดูได้ทั้งสถานทำงานระดับท้องที่และระดับโลก เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างชนชั้นให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้นกว่าเก่า

จับม็อบก็ไม่ใช่ รอเลือกตั้งก็ไม่โดน เราควรทำยังไงกันดี? 

จับม็อบก็ไม่ใช่ รอเลือกตั้งก็ไม่โดน เราควรทำยังไงกันดี? 

ในปัจจุบันฝ่ายมวลชนฝั่งประชาธิปไตย มีความขัดแย้งกันจนเป็นปรากฏการณ์กึ่งด่า กึ่งดีเบท กันในโลกออนไลน์ในประเด็นที่ว่า “อะไรเป็นสิ่งที่เราควรจะทำในตอนนี้?” สืบเนื่องมาจากกระแสการทำม็อบที่ซบเซาลง แม้จะจัดการเดินขบวน ตั้งเวที ชูป้าย ศิลปะแสดงสดหรือ performance arts ฯลฯ แต่ผลที่ตามมา เหล่าแกนนำกลับโดนจับ มีคดีติดตัวกันมากมาย ทางคฝ. เองก็ยังสามารถเบิกงบประมาณมาปราบม็อบได้ตลอดทั้งปีไม่มีหมด สามารถสลับทั้งตำรวจและทหารมาปราบปรามได้ เหตุการณ์นี้พิสูจน์แล้วว่าม็อบที่ไม่มีเส้น เหมือน ม็อบพันธมิตร กปปส. ไม่มีกองทัพ ไม่มีกลไกรัฐ ไม่มีวังหนุนหลัง ชุมนุมให้ตายยังไงก็โค่นรัฐบาลไม่ได้ แถมโดนสลายได้ง่ายเหมือนแกะถุงขนมอีก

เราต้องทวงคืนอำนาจชาวนา ถ้าอยากแก้ปัญหาฝุ่นควัน

เราต้องทวงคืนอำนาจชาวนา ถ้าอยากแก้ปัญหาฝุ่นควัน

เป็นเวลากว่า 2 ทศวรรษที่ภาคเหนือของประเทศไทยถูกเปลี่ยนเป็นโรงงานไร่ข้าวโพด จนทำให้เผชิญกับควันพิษที่ถูกปล่อยออกมาท่วมท้องฟ้า ในทางกลับกัน ภาครัฐ ภาคธุรกิจ และองค์กรด้านสิ่งแวดล้อมกลับเสนอทางออกเพียงน้อยนิด หนทางเดียวที่จะแก้ปัญหาหมอกควันนี้ได้ คือการทวงคืนอำนาจของเกษตรกร เพื่อเพิ่มอำนาจการปกครองตนเอง และอำนาจต่อรองของเกษตรกรที่มีต่อทุนผูกขาดในอุตสาหกรรมการเกษตรให้มากขึ้น

มาร์กซิสต์เป็นพวกสิ้นคิด!?

มาร์กซิสต์เป็นพวกสิ้นคิด!?

คำถามคือ ทำไมผู้วิเคราะห์ที่เชื่อมโยงปรากฏการณ์ทางสังคมเข้าหาระบบทุนนิยมเพื่อวิจารณ์มันถึงถูกกล่าวหาว่าเป็น “พวกสิ้นคิด” หรือกล่าวให้ถึงที่สุด ทำไมพวกมาร์กซิสต์เป็นพวกสิ้นคิด?

โซตัสตายแล้ว แล้วเราจะทำอย่างไรกันต่อ?

โซตัสตายแล้ว แล้วเราจะทำอย่างไรกันต่อ?

ราควรจะทำอย่างไรต่อหลังจากโซตัสตายแล้ว นอกจากการเฉลิมฉลองต่อความตายของสิ่งที่เป็นเหมือนฐานอำนาจการกดขี่ และ พรากชีวิตผู้คนไปบนความไร้เหตุผลอย่างระบบอาวุโสนิยม ความจำเป็นในการทำความเข้าใจเรื่องดังกล่าวก็ คือ “เด็กในวันนี้ คือ ผู้ใหญ่ในวันหน้า” เราต้องไม่ลืมว่าระบบอาวุโสนิยมนั้นฝังรากลึกในสังคมไทยมาแสนนาน

ทฤษฎีและการปฏิบัติ

ทฤษฎีและการปฏิบัติ

ปัญหาเรื่องทฤษฎีและการปฏิบัติเป็นปัญหาที่สำคัญมากในหมู่ฝ่ายซ้าย นักสังคมนิยมจะพยายามทำความเข้าใจสังคมก่อนที่จะลงมือสร้างความเปลี่ยนแปลง ทฤษฎีคือการต่อยอดความเข้าใจว่าสิ่งต่าง ๆ รอบตัวเรามีพลวัตอย่างไร โดยเฉพาะในระดับสังคม การเมือง และเศรษฐกิจ ในทางกลับกัน การปฏิบัติคือการกระทำไม่ว่าจะในรูปแบบใดก็ตามที่สร้างผลกระทบต่อสิ่งรอบข้าง ซึ่งจะอิงมาจากทฤษฎีหรือไม่ก็ได้

เฟมินิสต์เองก็เป็นอนาคิสต์

เฟมินิสต์เองก็เป็นอนาคิสต์

แนวทางขบวนการเฟมินิสต์ปฏิบัติในสิ่งที่อนาคิสต์ป่าวประกาศ บางคนถึงขั้นกล่าวว่า เฟมินิสต์คือขบวนการที่มีลมหายใจสุดท้ายที่สามารถขานเรียกตนเองว่ากำลังปฏิบัติการแบบอนาคิสต์ได้ เพราะผู้หญิงทุ่มเททำงานให้กับโครงการบางอย่างเป็นการเฉพาะ เช่น คลินิกทำแท้ง หรือศูนย์เด็กเล็ก และสแม้จะดูไม่เกี่ยวข้องกับการเมือง ส่วนใหญ่แล้วพวกเธอไม่ยอมวุ่นอยู่กับการต่อสู้ทางการเมืองที่แบ่งขั้วซ้าย-ขวา และปฏิรูป-ปฏิวัติอย่างไรก็ตาม แต่งานเหล่านี้กลับคุกคามทั้งฝ่ายขวาและฝ่ายซ้าย และประวัติศาสตร์ของเฟมินิสต์ก็กล่าวถึงการที่ข้อเรียกร้องของพวกเธอถูกมองข้าม ถูกใช้ทั้งในกระบวนการกฎหมายจากกลุ่มการเมือง และในทางทฤษฎีจากฝ่ายซ้าย

บทสัมภาษณ์ Dignity Returns : โรงงานของคนงาน โดยคนงาน เพื่อคนงาน

บทสัมภาษณ์ Dignity Returns : โรงงานของคนงาน โดยคนงาน เพื่อคนงาน

ในบ้านและสถานที่ทำงานของคนงานกว่า 40 ชีวิต ดินแดงคุยกับ มานพ แก้วผกา ซึ่งเป็นหนึ่งในสมาชิกผู้ก่อตั้งโรงงานกลุ่มสมานฉันท์ หรือ Solidarity group ในชื่อแบรนด์ว่า Dignity Returns ซึ่งเกิดจากคนงานหลายคนที่ถูกเลิกจ้างมารวมตัวกัน เพื่อสร้างโรงงานของคนงานเอง ที่ปราศจากการถูกเอารัดเอาเปรียบ

คนไม่ได้แบ่งชนชั้น ชนชั้นต่างหากที่แบ่งคน

คนไม่ได้แบ่งชนชั้น ชนชั้นต่างหากที่แบ่งคน

คำว่าการเหยียดชนชั้น (classism) มีข้อเสียหลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือการเน้นไปที่การดูถูกเหยียดหยามมากกว่าความเสียหายจริง มันก็เป็นเหมือนคำย่อของการกดขี่ทางสังคมนั่นเองและปกปิดความเป็นจริงของระบบทุนนิยมที่คอยข่มเหงและทำให้เกิดการลบภาพชนชั้นนำทางเศรษฐกิจออกไป

แนะนำรัฐสวัสดิการ

แนะนำรัฐสวัสดิการ

เราทุกคนอาจเห็นตรงกันว่า รัฐสวัสดิการยกระดับความเป็นอยู่ของแรงงานให้ดียิ่งขึ้น แต่ก็มีคนไม่น้อยเช่นกันที่แย้งว่า สวัสดิการถูกใช้เป็นสินบนเพื่อเหนี่ยวรั้งแรงงานมิให้ก่อการปฏิวัติที่ใหญ่กว่านั้น หรือกล่าวอย่างง่ายก็คือ สวัสดิการไม่ใช่แนวคิดแบบคอมมิวนิสต์

ทำความเข้าใจเหตุกราดยิงในโรงเรียน

ทำความเข้าใจเหตุกราดยิงในโรงเรียน

แม้ว่าเหตุกราดยิงสังหารหมู่ที่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก จังหวัดหนองบัวลำภู จะเพิ่งเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 6 ต.ค. 2565 แต่ทว่ากลับเหมือนถูกลืมเลือนไปจากหน้าสื่อโซเชียลมีเดียอย่างรวดเร็ว เหตุด้วยปริมาณข่าวสารจำนวนมาก ถึงอย่างนั้นผมก็ยังคิดว่าเหตุการณ์กราดยิงนั้นเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมที่มีความแปลกประหลาด สะเทือนขวัญและยังคงมีประเด็นที่ไม่ถูกพูดถึงอยู่อีกมาก